Atmosfer Olmasaydı Neler Olurdu?

Atmosfer olmasaydı neler olurdu? sorusunun cevabına hemen geçeceğiz. Fakat öncelikle atmosfer nedir? sorusunun cevabına bakalım.

Dünyanın birbirine bağlı fiziksel sistemlerinin ana bileşenlerinden biri atmosferdir. Atmosfer, bir gezegeni veya başka bir gök cismini çevreleyen gaz katmanlarından oluşur. Dünya atmosferinin yaklaşık %78’i nitrojen, %21’i oksijen ve yüzde 1’i diğer gazlardan oluşur. Bu gazlar, sıcaklık ve basınç gibi benzersiz özelliklerle tanımlanan atmosferik katmanlarda (troposfer, stratosfer, mezosfer, termosfer ve ekzosfer) bulunur. Atmosfer, yeryüzündeki yaşamı, gelen ultraviyole (UV) radyasyondan koruyarak, izolasyon yoluyla gezegeni sıcak tutarak ve gündüz ve gece sıcaklıkları arasındaki aşırılıkları önleyerek korur. Güneş, atmosferin katmanlarını ısıtarak dünya çapında hava hareketlerini ve hava düzenlerini yönlendirir.

Atmosfer Olmasaydı Ne Olurdu?

Atmosferin tükenmesi sadece insanlar için değil, aynı zamanda gezegendeki çoğu bitki ve hayvan için de ölümcül olurdu. Uçan canlılar bile atmosferi olmayan gezegenden kaynaklanan tehlikelere karşı bağışıklık kazanamazdı.

Ya Dünya’nın atmosferi aniden yok olsaydı?

• İnsanlık yok olurdu
• Okyanuslar yok olurdu
• Bulutlar olmazdı, yağmur yağmazdı
• Aşırı sıcak dalgalanmalar olurdu
• Asteroit çarpmalarına maruz kalırdı

İnsanlar yok olurdu

İnsanlar tamamen atmosferdeki oksijene bağlı olduğundan, bu önemli sorun sürpriz olmazdı. Eğer atmosfer yok olsaydı hayatta kalma şansımız olmazdı. Neden? Çünkü nefes aldığımızda diyaframımız ciğerlerimizdeki hava ile vücudumuzun dışındaki hava arasındaki basınç farkını kullanır. Yani, atmosferin yokluğunda olduğu gibi, temelde boşlukta nefes alamayız. Solunum cihazına bağlanmak bile bizi kurtaramazdı. Tüm insanlığın yok olması yalnızca birkaç dakika alırdı.

İlginizi çekecek bir yazı: Atmosferin katmanları ve özellikleri

Dünya atmosferinin tükenmesi sadece insanlar için ölümcül olmakla kalmayıp, aynı zamanda gezegendeki çoğu bitki ve hayvan için de ölümcül olurdu. En küçük karıncalardan en büyük mavi balinalara kadar neredeyse tüm canlı organizmaların hayatta kalmak için oksijene ihtiyacı olduğunu unutmamalıyız.

Şu yazıyıları da okuyabilirsiniz:
Dünya’nın katmanları(Yapısı)
Dünya ne kadar büyük?
Güneş Dünya’dan ne kadar uzakta?

Uçan canlılar, atmosferi olmayan bir gezegenden kaynaklanan tehlikelere karşı da bağışık kazanamayacaktı. Kuşlar uçmak için hava basıncına ihtiyaç duyarlar ve tıpkı bizim su altında yüzerken yaptığımız gibi, basınç farklılıkları oluşturarak havada hareket edebilirler. Dolayısıyla atmosfer olmasaydı hiçbir canlı uçamazdı.

Deniz yaşamına gelince, ölümleri sadece biraz daha erteleyebilirlerdi. Deniz canlıları çözünmüş oksijene bağlı olduğundan, atmosfer aniden yok olsaydı oksijen hemen kaybolmazdı.

Belki de tüm zorlukları yenebilecek birkaç kurtulan olabilirdi. Kemosentetik bakteriler ve tardigradlar gibi mikroskobik organizmalar, hayatta kalmak için oksijene nispeten düşük düzeyde bağlı oldukları göz önüne alındığında, hayatta kalabilirlerdi. Tardigradlar, uzayın boşluğunda hayatta kalma yeteneklerini zaten kanıtlamış dayanıklı organizmalardır. Ancak bu ufacık mikropların dışında neredeyse diğer tüm organizmaların hayatta kalması imkansız olurdu.

Okyanuslar yok olurdu

Oksijenden sonra hayatın var olabilmesi için bir diğer önemli unsur ise sudur. Su, atmosferin bir gecede yok olması durumunda yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalacaktı.

Güneşten gelen tonlarca zararlı ışınları engelleyen ve gezegenimizdeki yaşamı zararlı güneş ışınlarının yansımalarından koruyan atmosferdir. Fakat atmosfer birden yok olsaydı atmosfer basıncı olmazdı bu da suyun kaynama noktasının önemli ölçüde düşmesine sebep olurdu. Okyanustaki ve diğer su kütlelerindeki suyun buharlaşarak kaynamaya başlardı. Komşumuz Mars’ın birkaç milyar yıl önce suya ve atmosfere sahip olduğu düşünülüyor. Fakat atmosferinin çoğunu kaybettiği için artık çorak bir arazidir.

Bulutlar olmazdı, yağmur yağmazdı

Atmosferin ayrılmasıyla birlikte gökyüzümüz boyunca hareket eden resmedilmeye değer bulut örtüsü de ortadan kaybolacaktı. Gündüz gördüğünüz o güzel ‘mavi’ gökyüzü de artık mavi olmayacaktı. Siyaha dönecekti. Gökyüzünün mavi görünmesinin sebebi güneşten yayılan ışık atmosferimize girerken dağılmasındandır. Ayrıca bulutların olmamasından dolayı yağmur da yağmazdı.

İlginizi çekecek bir yazı: Evrenin dışında ne var?

Aşırı sıcak dalgalanmalar olurdu

Azalan atmosferin bir başka sonucu da şiddetli sıcaklık dalgalanmaları olacaktır. Atmosferi olmayan Ay’ı ele alalım. Güneş ışığında yaklaşık 107 derecede yanıyor ve gölgede -153 derecede donuyor. Benzer şekilde, atmosferi olmayan bir Dünya’da gündüz ve gece sıcaklıkları arasındaki fark çok ciddi olabilirdi ve birkaç yüz dereceye kadar çıkabilirdi.

Asteroit çarpmalarına maruz kalırdı

Asteroitlerin bir kısmı her yıl Dünya’ya doğru fırlıyor, ancak koruyucu atmosferimiz sayesinde çoğu, yere çarpmadan önce yanıyor. Ancak atmosferin yokluğunda, asteroitler serbest kalır ve onları durduracak herhangi bir koruyucu katman olmaksızın acımasızca Dünya’ya çarpardı.

SONUÇ: Dünya, atmosfere inanılmaz derecede muhtaçtır. Dünyamızın nefes alması bizim de nefes almamızdır. Bu nedenle atmosferi sağlıklı tutmak hepimizin bir görevi olduğunu unutmamamız gerekir!

Kaynaklar:
education.nationalgeographic.org
scienceabc.com/nature